Bu makalede SSRS kurulumu yapıldıktan sonra son kullanıcının bu Raporlama sunucusunu kullanması için neler yapılması gerektiğini ele alalım. SSRS kurulum makalesiyle kordineli bir şekilde ilerlemeyi düşünüyorum.
Son kullanıcı rapor ortamına bağlanmak isterse rapor sunucu ipsine bağlanma yetkisi olması gerekir. Aynı zaman raporların yayınlandığı web portaldaki port numarasınada bağlanma izni olması gerekir. Kullanıcıya SSRS Web Portal’da erişmeye çalıştığı klasör ya da rapor için en az Browser rolü atanmış olmalı. Eğer ağ erişimi + port erişimi + SSRS yetkisi üçlüsünden biri eksikse, son kullanıcı raporları çekemez.
SSRS (SQL Server Reporting Services) kurulumundan sonra, bir kullanıcı rapor oluşturmak istediğinde aşağıdaki adımları izlemelidir:
Yeni Bir Rapor Oluşturma:
Son kullanıcı Raporlama sunucusuna bağlanarak Farklı bir sunucu üzerinde yetkili olduğu veritabanı için raporlama oluşturabilir. Şimdi bu işlemlerin sırasıyla nasıl yapıldığını görelim. Kullanıcı kendi localine Report Builder veya SQL Server Data Tools gibi araçların kurulumunu yaparak yeni bir rapor oluşturabilir. Eğer SSRS Web Portalında işlem yapıyorsa, “Yeni Rapor” seçeneği ile adım adım rapor tasarımı yapılabilir. Report Builder kullanarak rapor oluşturulacaksa, uygulama açıldığında kullanıcı rapor şablonlarını seçip, veri kaynağını ve veri setlerini (datasets) tanımlayabilir. Şimdi sıfırdan kullanıcı veritabanına bağlanarak rapor nasıl oluşturduğunu ele alalım.
İlk olarak Microsoftun sayfasından Report Builder indirilir.
Yukarıdaki ekranda gerekli indirim işlemi sağlanır. Report Builder sağ tıklanıp Yönetici olarak çalıştırılır. Bu kurulum işleminden önce farklı bir sunucu veya aynı sunucudan bir Reporting Services kurulumu yapılması gerekmektedir. Aşağıdaki tool aracılığıyla ilgili raporlama sunucusuna bağlanmış olacağız.
Gelen ekranda Next denilip bir sonraki ekrana geçilir.
Gelen ekranda I accept the terms in the license agreement seçeneği seçilip Next denilir.
Gelen ekranda herhangi bir değişiklik yapılmadan Next denilir.
Gelen ekranda Default Target Server kısmında Reporting server sunucumuzda Web Service URL kısmındaki ilgili link yapıştırılır.
Not: Son kullanıcı belirtilen bu URL’e erişmesi için firewall’den izin alınması gerekmektedir. Son kullanıcıya sunucu üzerinde herhangi bir yetki verilmez. İlgili URL üzerinde manager folder bölümünde kullanıcıya yetki verilmesi gerekmektedir.
Gelen ekranda Install denilip kurulum işlemi yapılır.
Kurulum işlemi yapıldıktan sonra Windows arayüzünde Report Builder yapımızın kurulduğu görülür.
Report Builder kısmına tıklanır. Yeni bir Rapor oluşturmak için New Report bölümünden Table or Matrix Wizard bölüme tıklanır.
Blank Report bölümünde de yeni bir rapor oluşturucu tasarım sayfası görünecektir. Table or Matrix Wizard bölümünden yapmayıp Blank Report bölümünden de yapılabilir. Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi..
İlk kısım olan Table or Matrix Wizard bölümünden yeni bir rapor oluşturalım.
Yeni bir raporlama için Create a dataset seçeneği seçilir. Mevcut bir dataset seçmek için ilk seçenek seçilir.
Gelen ekranda Data Source Connections bölümünde kullanıcının Rapor verilerini alacağı sunucuya bağlantı sağlanır. Bunun için aşağıdaki resimde görüldüğü gibi New bölümüne tıklanır.
Gelen ekranda Kullanıcının verileri çekeceği sunucu ile yapacağı connection string ifadesi yazılmaktadır. Kullanıcı Build bölümüne tıkladığında ilgili sunucuya bağlantı gerçekleştirir. Kullanıcı connection string içerisinde application intent=readonly ifadesiyle Alwayson yapılarında bulunan read only routing yapısıyla secondary sunucusuna gitmektedir. Gerçek sistemde yapı bu şekilde oluşur. Test ortamı olduğu için biz verileri alacağımız sunucuda bulunan veritabanında yetkili olan bir kullanıcı ile verilerimizin olduğu sunucuya bağlanıp verilerimizi almış olacağız. Gerçek sistemlerde veriler Secondary sunucusundan alınmaktadır.
İlgili sunucuda veritabanına yetkili olan bir kullanıcı ile bağlantı sağlanır. Data source kısmında bağlantı sağlanacak kaynak belirlenir. Burada Azure veya başka bir kaynak üzerinden de bağlantı sağlayabiliriz.
Yukarıda bulunan kullanıcı bağlantı ekranında bulunan Advanced bölümünde daha detaylı işlemler yapılabilir.
Gerekli bağlantı bilgilerimizi tanımladıktan sonra Connection String ifademiz aşağıda görülmektedir.
Test Connection dedikten sonra Build ekranından görmüş olduğumuz veritabanına yetkili kullanıcı adı ve şifresi görülmektedir.
Başarılı bir şekilde bağlantımızın gerçekleştiği görülmektedir. Gerçek sistemde bu bağlantı secondary sunucusuna yapılmaktadır.
İlgili işlemleri tanımladıktan sonra Data Source Connections yapımızın oluştuğu görülmektedir.
Yukarıdaki ekranda Next dedikten sonra gelen ekranda tekrardan bağlantı sağlayacağımız sunucu üzerinde yetkili olduğumuz kullanıcı adı ve şifresini girmemiz gerekmektedir. Tekrar oluşturduğumuz yapımızda Test Connection kurmamızı ister.
Doğru bir şekilde kullanıcı adı ve şifresini yazdıktan sonra gelen ekranda kullanıcımızın bağlantı sağladığı sunucuda yetkili olduğu veritabanı gelmektedir.
Gerçek sistem üzerinde bağlantı sağladığımız veritabanı üzerinde bulunan tablo ve veriler aşağıdaki resimde görülmektedir. Veritabanı adı kullanıcı adları farklı olabilir takılmaması gerekmektedir.
Kaldığımız yerden devam edecek olursak Report Builder ekranımızda bağlantı sağladığımız sunucu üzerindeki veritabanı tablosunu görmekteyiz. İlgili tablomuz seçildikten sonra Run Query denilerek sonucumuz görebiliriz.
İlgili tablomuzda bulunan verileri çekmemizin bir başka yöntemi Edit as Text diyerek sorgumuzu kendimiz oluşturabiliriz. Ünlem işareti (!) butonu ile sorgular yürütülür ve ayrıca import seçeneği ile hazırlanan sorguları t-sql import edebiliriz.
Import seçeneği ile hazır olan sql kodu seçilip çalıştırılabilir.
Yukarıdaki ekranda gerekli kontroller sağlandıktan sonra Next deyip bir sonraki ekrana geçiyoruz. Bu ekranda kullanıcı Tablolarındaki kolonlara göre kendisi bir tablo yapısı oluşturabilir. Test ortamı olduğu için Herhangi bir tablo yapısı oluşturmadım veriler rastgele atıldı. Kullanıcı burada raporlama sunucusunda görmek istediği ifadeleri kendi ihtiyacına göre oluşturabilir. Çek bırak yöntemiyle oluşturmaktadır.
Next dedikten sonra oluşan tablo yapımızı görmekteyiz. Amaç sadece mantığı anlamak yoksa daha detaylı bir tablo seçilir.
Tekrardan Next dedikten sonra Finish deyip kurulum işlemlerini tamamlıyorum.
Gelen ekranda Report Rebuild ekranında oluşturduğumuz tablomuzu görmekteyiz.
Run dedikten sonra dönen sonucu görmekteyiz. Yukarıda da bahsettiğim gibi tablomuzu rastgele oluşturduğum için böyle bir sonuç gelmiş oldu.
Dönen Sonucumuzla raporlarımızı tablo şeklinde herhangi bir kodlama yapısına gerek duymadan çek bırak yöntemiyle raporlama analizleri yapabiliriz. Refresh bölümüyle Raporlarımızı anlık yenileyebiliriz.
Raporlama ekranını tekrardan düzeltmek istersek Sol üst tarafta bulunan Design bölümüne tıklanır. Kolon satır boyutları kolan yazılarının tipini detaylı bir şekilde yapılabilir. İlgili kolonlar aşağıdaki resimde olduğu gibi seçilip türü seçilebilir. Satır ve kolonları rahatlıkla değiştirebiliriz.
İlgili düzenleme yaptıktan sonra Run dediğimizde Rapor tablomuzun belirlediğimiz formatta geldiğini görmekteyiz.
İlgili raporun sonucunu kaydetmek istiyorsanız File bölümüne tıklanır. Rapor kayıt işlemi yapılmaktadır. My Reports Folder’a deploy işlemi yapılmaktadır.
Kaydedilen Rapor’a tekrardan giriş yapmaya çalıştığımızda yukarıda tanımladığımız kullanıcı bilgileriyle giriş yapabilir. Gerçek sistemde verileri aldığı kullanıcı adı ve şifresiyle giriş yapmaktadır.
Sql server üzerinde veritabanına publish yapmak için file bölümünde veritabanı altına kaydedilir. Veritabanı altında bulunan catalog tablosundan bulunabilir.
Bağlantımızın sağlandığı görülmektedir.
Son olarak SSRS report builder ile tasarımımızı tamamladık ve yukarıda bu raporu My Reports Folder’a deploy etmiştik. Ancak, Raporlarım klasörünü etkinleştirmemiz gerekiyor. Aşağıdaki ekran resminde MyReportsRole kısmında tasarımı kaydettiğimiz bölüm şeçilmektedir.
SQL Server Management Studio aracılığıyla SQL Server Raporlama Hizmeti’ne bağlanıp ve ardından rapor sunucusuna sağ tıklayıp properties ekranında Advanced bölümüne girilir. EnableMyReports değerinin true olarak ayarlanması gerekmektedir.
Sonuç olarak Web URL üzerinden bağlantı sağladığımızda aşağıdaki ekran karşımıza gelmektedir. Kullanmış olduğumuz browser yapısına göre arayüz ekranımız değişmektedir.
Not: Report Builder’da raporu “Publish” etmeden önce “Save As” deyip bir klasör altına kaydetmen gerekir. Bu şekilde Web Portal URL üzerinde hem nerede görüneceğini hem de hangi adla görüneceğini sen belirlersin.
Son kullanıcı yukarıda bulunan Web Portal URL kısmına giriş yaptıktan sonra kendi bu alanın düzenlemesini yapar. Report Rebuilder ekranından gerekli olan rapor tablolarını oluşturabilir. Ayrıca farklı bir kullanıcı gerekli URL izinlerini aldıktan sonra yukarıdaki arayüz üzerindeki herhangi bir folder için kullanıcılar yetkilendirilir.
Tekrardan söylemek gerekirse yukarıdaki ekran resmindeki raporlama uzantısında Home bölümünde bulunan Manage Folder ilgili URL uzantısındaki düzenleme ve yapılandırmaları yapabilir.
Sonuç olarak SSRS kurulumundan sonra, raporları oluşturmak ve yönetmek için web portalına erişim sağlanması gerekir. Kullanıcı, genellikle http://<sunucu_adı>/reports şeklinde portal adresine web tarayıcısı üzerinden ulaşabilir. Kullanıcının öncelikle ilgili sunucu üzerindeki porta erişimi için firewall den yetki alınması gerekmektedir. Ya da kullanıcının Raporlama sunucusu üzerinde administrator yetkisi olması lazım belirlediğimiz bir kullanıcının Report Server URL ekranında Bulunan Manage Folder kısmında bağlantı yapılacak kullanıcının eklenmesi gerekmektedir.
Farklı bir kullanıcıya yetki verilmek istenirse Manage folder bölümüne girilir.
Add group or user kısmından kullanıcımız eklenebilir. Herhangi bir rapor bölümü altında ilgili istenilen kullanıcıya bu şekilde yetki verilir.
Artık kullanıcı bağlantı URL ile giriş yaptıktan sonra kullanıcı adı ve şifresiyle giriş yapacaktır.
Eklenecek user veya grouplara reporting portal üzerinden aşağıdaki yetkiler verilmektedir.
| Rol Adı | Açıklama |
|---|---|
| Browser | Raporları görüntüleyebilir ama değiştiremez. |
| Report Builder | Rapor oluşturma ve yayınlama yetkisine sahiptir. |
| Publisher | Var olan raporları güncelleyebilir ve yeni raporlar yayımlayabilir. |
| Content Manager | Tüm içerik ve güvenlik ayarlarını yönetebilir. Tam kontrol sağlar. |
| My Reports | Kendi “My Reports” klasöründe rapor oluşturabilir ve yönetebilir. |
| System User | Sistem düzeyinde ayarları okuyabilir ama değiştiremez. |
| System Administrator | Sistem düzeyinde tüm ayarları ve güvenlik politikalarını yönetebilir. |
Kullanıcı SSMS arayüzünden Reporting services yapısına connect olduğunda Login bölünde default olan Roller görülmektedir. Yada Roles bölümüne sağ tıklayıp farklı bir roles oluşturulabilir.
Not: Kullanıcı ilgili sunucu altına eklendiğinde Web Portal Url kısmından bağlanmaktadır.
Yayınlanmış herhangi bir raporun üzerinde yetkilendirme işlemi yapabiliriz. Web Url kısmından ilgili raporun Manage bölümünden Security kısmına girilir. Add group user denilerek yetkilendirme yapılabilir.
Bu makalede SSRS Report Builder işleminin nasıl yapıldığını detaylı görmüş olduk.
Başka makalede görüşmek dileğiyle..
“ Ey örtüsüne bürünen! Kalk ve uyar! Sadece rabbinin büyüklüğünü dile getir. Elbiseni tertemiz tut. Her türlü pislikten uzak dur.”Müddessir-1-5
